Loterijen en kraskaarten

Eén van de kansspelen waar in Nederland de meeste mensen aan meedoen, zijn loterijen. Terwijl ook kraskaarten bijzonder populair zijn. In tegenstelling tot veel andere kansspelen, hoef je hiervoor niet naar een landbased of online casino. Mede daardoor zijn er veel Nederlander die via loterijen en kraskaarten af en toe hopen op het winnen van een groot bedrag. De markt voor loterijen en kraskaarten is in Nederland gereguleerd en vooral de goede doelen in ons land profiteren hier op dit moment van. Op deze pagina kun je alles lezen over loterijen en kraskaarten. We gaan onder meer in op de definitie van een loterij en de hoogte van de winkansen. Ook bespreken we de loterijen waar je in Nederland aan mee kunt doen en de geschiedenis van dit kansspel in ons land.

Wat is een loterij en wat zijn de winkansen

De definitie van een loterij kan op veel verschillende manieren worden gegeven. In de kern komt het echter neer op het volgende: een loterij is een kansspel waarbij loten worden verkocht voor een bepaald bedrag. Elk lot heeft zijn eigen cijfer- en/of letterreeks, waarmee kans kan worden gemaakt op een prijs. Een onafhankelijke en willekeurige trekking zorgt voor de uitslag van de loterij. Wie loten heeft die overeenkomen met de winnende cijfers of letters, kan rekenen op een bepaalde winst. Tegenwoordig gaat de trekking vaak door middel van een zogenoemde Random Number Generator (RNG), zodat deze zo eerlijk en willekeurig mogelijk is.

Kraskaarten kunnen worden gezien als een soort instantloterijen. Je koopt een lot en afhankelijk van de symbolen onder de kraslaag win je direct een op voorhand vastgesteld bedrag. Een belangrijk aspect hierbij is dat de uitslag compleet willekeurig is en je hier als gokker zelf geen invloed op uit kan oefenen. Dit is tevens het belangrijkste verschil tussen loterijen en kraskaarten en andere casinospellen, zoals blackjack, poker en roulette. Bij deze casinospellen kun je invloed uitoefenen op de uitkomst van het spel. Hoe je omgaat met het spelelement bepaal je namelijk zelf. Bij een loterij kun je niks anders doen dan een lot aanschaffen en afwachten of je hiermee iets wint.

Wat zijn de winkansen van loterijen?

De winkansen verschillen behoorlijk per loterij en per kraskaart. Hier zijn geen eenduidige cijfers over te geven, maar bijvoorbeeld het winnen van de jackpot bij de populaire Oudejaarsloterij kan tegen een kans van 0,00002%. De kans dat je iets wint met een loterij is uiteraard aanzienlijk groter. Bij de Staatsloterij is de winkans bijvoorbeeld 1 op 2. Bij een loterij als de Lotto is de kans op een prijs met 17,54% een stuk lager, terwijl de kans op de hoofdprijs slechts 1 op 8 miljoen is. Het bedrag dat je wint kan overigens ook minder zijn dan de prijs die je voor het lot hebt moeten betalen.

De aantrekkingskracht van loterijen komt voor de meeste mensen dan ook niet voort uit het feit dat je er eenvoudig wat mee kunt winnen, of door het feit dat het een zeer hoge RTP heeft. Bij onder meer kraskaarten is dit bijvoorbeeld minder dan 50%, terwijl onder andere videoslots met vaak rond de 96% RTP veel minder kans op verlies geven. Het is eerder het feit dat je met een loterij in één keer een gigantisch bedrag kunt winnen. Dit zorgt ervoor dat in Nederland alleen al miljoenen mensen meespelen met de diverse loterijen en kraskaarten.

Geschiedenis loterijen in Nederland en maatschappelijke functie

In vrijwel alle landen in Europa zijn of waren loterijen genationaliseerd, terwijl ook in Amerika veel loterijen in handen zijn van (lokale) overheden. Dit komt door de oorsprong van loterijen. Deze werden namelijk al vanaf de 15^e eeuw georganiseerd door onder meer steden in de gebieden die nu bij Nederland horen. Deze loterijen werden gehouden om geld op te halen voor een algemeen doel. Dit kon bijvoorbeeld het versterken van de verdediging van de stad zijn, of het helpen van de armen in een gebied.

Deze oorsprong van de loterijen is in Nederland nog altijd terug te vinden in het huidige systeem en de huidige wet- en regelgeving. Loterijen moeten namelijk minimaal 50% van hun winst afdragen aan goede doelen. Daarnaast is de Nederlandse Loterij, die veel verschillende loterijen in ons land organiseert, een staatsbedrijf. Een groot gedeelte van de winst van de Nederlandse Loterij gaat naar de staatskas en dit geld gebruikt men dus voor het algemeen nut.

Huidige loterijen en kraskaarten in ons land

In Nederland is het sinds kort mogelijk om een nieuwe loterijen te organiseren, nadat de markt lange tijd gesloten is geweest voor nieuwe partijen. Twee bedrijven domineren daarom nog altijd de loterijenmarkt en daarnaast zijn er de samenwerkende non-profit loterijen die onder meer Jantje Beton en de Zonnebloem-loterij organiseren. De twee echt grote spelers in ons land zijn Novomedia, het bedrijf achter onder meer de Nationale Postcode Loterij, en de eerder genoemde Nederlandse Loterij die bijvoorbeeld de Staatsloterij organiseert. Hieronder bespreken we kort per loterij enkele kenmerken en bijzonderheden.

Producten van Nederlandse Loterij

• Staatsloterij: oudste nog bestaande loterij van de wereld door de oprichting in 1726. Zestien trekkingen per jaar. Elk jaar op de 10^e van de maand is een trekking. Daarnaast zijn er nog speciale trekkingen met onder andere Koningsdag en Oud en Nieuw. De winkansen van de Staatsloterij zijn het hoogst van alle loterijen in ons land.
• Lotto: eerst een onafhankelijke loterij, maar samengegaan met de Staatsloterij tot Nederlandse Loterij. Loten zijn goedkoop en getallen mag je zelf kiezen. Trekking is elke zaterdag.
• EuroJackpot: elke vrijdagavond een loting. Je kiest per lot vijf getallen en twee bonusgetallen. De jackpot kan hier bijzonder groot worden, omdat de EuroJackpot ook in andere landen wordt gehouden. Maximale winst is 90 miljoen, maar de kans op deze winst is ongeveer 1 op 95 miljoen.
• Miljoenenspel: elke zaterdag een trekking. Kans op winnen van één miljoen euro.
• Lucky Day: bij deze loterij kun je zelf kiezen met hoeveel getallen je speelt. Hoe meer getallen, hoe meer je kunt winnen. Per goed getal krijg je een winst uitgekeerd.
• Krasloten: de welbekende krasloten die je in Nederland op veel plekken kunt kopen, zijn allemaal van dezelfde organisator. Elke minuut zijn er in Nederland meer dan tien winnaars met krasloten. Vaak is de maximale winst lager dan bij loterijen, maar is de kans wel groot dat je iets wint.
• Toto: online of in de winkel sportweddenschappen afsluiten kan in Nederland alleen legaal via Toto. Toto is eigendom van de Nederlandse Loterij.

Producten van Novomedia

• Postcode Loterij: loterij zonder winstoogmerk. Helft van de inkomsten van elk lot gaat naar een goed doel. Voor de Postcode Loterij ligt de focus bij de verdeling van de inkomsten op mens en natuur. De Postcode Loterij werkt via een abonnementssysteem. Je speelt elke maand mee met je postcode incl. wat extra getallen als ‘lotnummer’.
• BankGiro Loterij: zelfde principe als de Postcode Loterij. Winst gaat voornamelijk naar cultuur. Vijftien trekkingen per jaar met abonnementssysteem. Rekeningnummer is je lotnummer.
• VriendenLoterij: winnen met je mobiele telefoonnummer. Goede doelen op gebied van sport en gezondheid.

Bekende grote loterijen in het buitenland

In Amerika zijn over het algemeen de hoogste prijzen te winnen met loterijen. Het record is momenteel in handen van de Powerball-loterij. Deze loterij is ontstaan uit een samenwerking van veel andere kleinere loterijen en de loten kunnen in maar liefst 44 van de 50 staten van Amerika worden gekocht. De recordjackpot die hiermee werd uitgekeerd in 2016 was niet minder dan 1,586 miljard dollar. Ook de Mega Millions-loterij in Amerika kent bizar hoge jackpotprijzen. Met 656 miljoen dollar als hoogste jackpot kun je hier ook een leuk zakcentje mee verdienen.

In Europa is de EuroMillions-loterij één van de grootste. In Nederland doen hier geen partijen  aan mee, maar in negen andere Europese landen kun je wel loten kopen. De grootste jackpot die door EuroMillions is uitgekeerd, is maar liefst 190 miljoen euro. Deze hoofdprijs is in totaal drie keer gevallen. De kans dat je deze prijs wint is overigens wel bijzonder klein. Omdat mensen in negen landen loten kunnen kopen, is de kans op winst van de jackpot ongeveer 0.00000072%.

Feiten over loterijen in Nederland

Dat loterijen in Nederland zeer populair zijn, blijkt alleen al uit het feit dat je op zeer veel verschillende plekken, zowel fysiek als online, loten en kraskaarten kunt kopen. De totale impact op de economie is niet bekend, maar de producten van bijvoorbeeld de Nederlandse Loterij zijn op 6.000 punten in ons land te koop en er werken maar liefst 231 mensen. In totaal keerde de Nederlandse Loterij bovendien, met alle producten samen, 732 miljoen euro aan prijzengeld uit in 2017. Er werd daarnaast 165 miljoen euro afgedragen aan de staat en aan de goede doelen die ze steunen.

De Nationale Postcode Loterij gaat hier nog eens flink overheen. Elk jaar geven ze hier ongeveer 357 miljoen euro weg aan meer dan 100 verschillende goede doelen. De totale giften van de Postcode Loterij aan goede doelen wereldwijd, staat sinds de oprichting al op meer dan 5,4 miljard (!) euro. Op de stichting van Bill Gates en zijn vrouw na geven ze hierdoor het meeste geld weg aan non-profit organisaties. Door mee te spelen met een loterij kun je dus niet alleen zelf hiervan profiteren, maar er ook voor zorgen dat het geld voor een groot gedeelte goed terechtkomt.